Tıpkı satın alınan konut için emlak vergisi verildiği gibi satılan konut için de çeşitli durumlarda vergi verilir. Gayrimenkuller pek çok kişi tarafından; yatırım, konaklama, iş yeri açma ve kiralama gibi amaçlar için satın alınır. Satın alınan gayrimenkuller, satın alma tarihinden itibaren belli bir süre aralığında tekrar satılırsa bu satış işlemi için vergi verilmesi gerekir. Bu vergiye de gayrimenkul değer artış kazancı vergisi adı verilir. Gayrimenkul değer artış kazancı hesaplama işlemi için TÜİK tarafından yapılan açıklamalar dikkate alınır. Kanunlarla belirlenmiş ve çerçevesi çizilmiş olan gayrimenkul değer artış kazancı vergisinden çeşitli durumlarda muaf olmak da mümkündür.
Ev satarken ve ev alırken dikkat edilmesi gerekenler arasında yer alan durumlardan biri de gayrimenkul değer artış kazancıdır. Gayrimenkul değer artış kazancı, satın alınan gayrimenkulün 5 yıl içerisinde satılması durumunda ödenmesi gereken vergidir. Konutun satışıyla birlikte elde edilecek gelirin belli bir kısmı bu vergi doğrultusunda hesaplanır ve devlete ödenir. Gelir Vergisi Kanununda yer alan 80. madde bağlamında alınan gayrimenkul değer artış kazancı vergisi, konutunuzu ne zaman sattığınız açısından oldukça önemlidir.
Satışını 5 yıl içerisinde gerçekleştirdiğiniz konut için gayrimenkul değer artış kazancı vergisi ödememek için bazı muafiyet şartlarını sağlamanız gerekir. Bu şartlardan bazıları ise şunlardır:
Gayrimenkulünüze bu yollarla sahip olduysanız satıştan sonra tarafınıza herhangi bir gayrimenkul değer artış vergisi borcu gelmez.
Gayrimenkul değer artış kazancı vergisinin hesaplaması için çeşitli formüllerden faydalanılır. Hesaplamada öncelikli konu ise TÜİK’in her ay açıkladığı Yİ-ÜFE’dir. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi olarak bilinen Yİ-ÜFE’de satımdan bir önceki ay baz alınır. Daha sonra ise evin bugünkü değeri belirlenir. Elde edilen tutarlardan her yıl ayrı olarak belirlenen istisna bedel çıkarılır ve çıkan sonuca ve gelir vergisi dilimine göre ödenmesi gereken vergi tutarı hesaplanır.
Gayrimenkul değer artış kazancı vergisi hesaplama işlemi biraz teferruatlı olsa da bu işlem Gelir İdaresi Başkanlığının sağladığı hesaplama aracından faydalanabilirsiniz. Böylece gayrimenkulünüzü satarken ne kadar vergi vermeniz gerektiğiyle ilgili detaylı bilgilere hızlıca ulaşabilirsiniz.
Satın aldıktan itibaren 5 yıl içerisinde ödenmesi gereken gayrimenkul değer artış kazancı vergisini, konutun sahibi ödemekle yükümlüdür. Vergi, direkt olarak konutun satışını gerçekleştiren kişide vergi borcu olarak görülür. Ödeme işlemi ise konut satışından hemen sonra gerçekleştirilmez. Ödeme, yılın belli dönemlerinde taksitler şeklinde yapılabilir.
Satın aldığınız ve 5 yıl içerisinde sattığınız gayrimenkulun gayrimenkul değer artış kazancı vergisini genellikle yılın mart ve temmuz aylarında iki taksit şeklinde ödemeniz mümkündür. Yine de ödeme ayrıntılarıyla ilgili daha detaylı bilgilere Vergi Dairesi aracılığıyla ulaşabilirsiniz.
Gayrimenkul değer artış kazancı vergisi ödenirken Gelir İdaresi Başkanlığının her yıl belirlediği istisna tutarları da göz önünde bulundurulur. Gayrimenkulününün satışından istisna bedelinden az miktarda kazanç elde edenler vergiyi ödemekten muaf tutulur. Bu bedel 2020 yılında 18 bin; 2021 yılında 19 bin olarak belirlenmiştir. 2022 yılı için gayrimenkul değer artış kazancı vergisi istisna tutarı 25 bin TL’dir.
Gayrimenkul değer artış kazancı vergisi hesaplamasında son aşamada istisna tutar çıkan sonuçtan çıkarılır. İstisna haddinin üzerinde kazanç elde ediliyorsa takip eden yılın mart ayına kadar beyanname verilir. Daha sonra ise ödemeler belirlenen aylarda yapılmalıdır.
Sonuç olarak gayrimenkul değer artış kazancı vergisi, 5 yıl içerisinde konutunu satarak kazanç elde edenlerin ödemesi gereken bir vergidir. Bu vergiyle ilgili detaylı bilgilere ve oranlara Gelir İdaresi Başkanlığı aracılığıyla ulaşılabilir.
